บทความ OAE

สงกรานต์วิถีไทย สืบสานวัฒนธรรมดีงาม

หมวดหมู่ : 

สงกรานต์...เมื่อความชุ่มฉ่ำมาพร้อมการอนุรักษ์วัฒนธรรมไทย สงกรานต์ คือหนึ่งในเทศกาลที่งดงามที่สุดของไทย เต็มไปด้วยสีสัน ความชื่นบาน และเสียงหัวเราะ แต่ท่ามกลางความสนุกสนาน ยังมีหัวใจสำคัญที่ไม่ควรให้เลือนหายไป นั่นคือ "รากเหง้าทางวัฒนธรรม" อันลึกซึ้งที่ควรค่าแก่การอนุรักษ์และส่งต่อ ในอดีต สงกรานต์ไม่ได้มีเพียงแค่การสาดน้ำคลายร้อน แต่ยังเป็นช่วงเวลาแห่งความกตัญญูและความศรัทธา ลูกหลานจะกลับบ้านไปกราบพ่อแม่ ปู่ย่า ตายาย ทำบุญ ตักบาตร และรดน้ำดำหัวขอพรจากผู้ใหญ่ ซึ่งสะท้อนคุณค่าของความเคารพ ความอบอุ่นในครอบครัว และการเริ่มต้นปีใหม่ด้วยจิตใจที่บริสุทธิ์ แต่เมื่อกาลเวลาเปลี่ยนไป สงกรานต์ในหลายพื้นที่กลายเป็นงานปาร์ตี้กลางถนน มีทั้งเสียงเพลงดัง เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ และกิจกรรมที่บางครั้งอาจไม่เหมาะสมกับเจตนารมณ์ของประเพณีไทยดั้งเดิม ถึงเวลาแล้วที่เราทุกคนจะต้องร่วมมือกัน รักษาสมดุลระหว่างความสนุกสนานกับความงดงามของวัฒนธรรม เราอาจจะสนุกกับการเล่นน้ำได้ แต่ก็ควรมีขอบเขต เช่น งดใช้ความรุนแรง งดลวนลาม งดการใช้แอลกอฮอล์ในพื้นที่สาธารณะ และแต่งกายให้เหมาะสม เพื่อให้สงกรานต์ยังคงเป็นช่วงเวลาที่ทุกคนรู้สึกปลอดภัยและมีความสุขอย่างแท้จริง หลายชุมชนในปัจจุบันเริ่มฟื้นฟูประเพณีสงกรานต์แบบดั้งเดิม เช่น ขบวนแห่นางสงกรานต์ การประกวดการแต่งกายไทย รดน้ำดำหัวผู้สูงอายุ และกิจกรรมสืบสานภูมิปัญญาท้องถิ่น ซึ่งนับเป็นก้าวที่น่าชื่นชมในการรักษาแก่นแท้ของสงกรานต์ไว้ในใจคนรุ่นใหม่ เพราะวัฒนธรรมไม่ใช่สิ่งที่ควรอยู่แค่ในพิพิธภัณฑ์ แต่ควรมีชีวิต มีความหมาย และดำรงอยู่ในทุกลมหายใจของเรา

กิจกรรมสงกรานต์ในแต่ละภาค: เอกลักษณ์ที่ควรอนุรักษ์

ภาคเหนือ – “ปี๋ใหม่เมือง” (เทศกาลสงกรานต์ล้านนา)

สรงน้ำพระธาตุและพระพุทธรูป: ประชาชนจะนำน้ำหอมและดอกไม้ไปสรงน้ำพระเพื่อความเป็นสิริมงคล

ขนทรายเข้าวัด: เชื่อว่าการนำทรายกลับเข้าวัดเป็นการทดแทนสิ่งที่อาจติดตัวออกไปในช่วงปีที่ผ่านมา

การทำตุง: เด็ก ๆ และชาวบ้านจะประดิษฐ์ “ตุง” หลากสีสันเพื่อประดับวัด

รดน้ำดำหัวผู้ใหญ่: แสดงความเคารพผู้สูงอายุ และขอพรเพื่อเริ่มต้นปีใหม่

ภาคอีสาน – “ฮีตสิบสอง คลองสิบสี่”

ทำบุญตักบาตรและฟังธรรม: วัดเป็นศูนย์กลางของชุมชนในช่วงสงกรานต์

รดน้ำดำหัวผู้ใหญ่: ลูกหลานจะกลับบ้านไปกราบพ่อแม่ ปู่ย่า ตายาย

เล่นสะบ้า / แห่ต้นดอกไม้: กิจกรรมพื้นบ้านที่ช่วยรวมพลังของชุมชน

ผูกข้อไม้ข้อมือ: เป็นพิธีเรียกขวัญ เสริมสิริมงคลแก่ผู้เข้าร่วม

ภาคกลาง – สงกรานต์กรุงเก่า

แห่นางสงกรานต์: มีขบวนแห่ที่แต่งกายงดงาม และการประกวดนางสงกรานต์

สรงน้ำพระ และประพรมน้ำพระพุทธรูป: จัดในวัดหรือพื้นที่สาธารณะ

กิจกรรมก่อเจดีย์ทราย: เพื่อถวายเป็นพุทธบูชา

การละเล่นพื้นบ้าน: เช่น มอญซ่อนผ้า วิ่งกระสอบ ชักเย่อ เพื่อเชื่อมความสัมพันธ์ในชุมชน

ภาคใต้ – สงกรานต์แบบเรียบง่าย แต่อบอุ่น

ทำบุญตักบาตรและฟังธรรม: เริ่มต้นปีใหม่ด้วยจิตใจสงบ

รดน้ำผู้ใหญ่: ถือเป็นกิจกรรมหลักที่สะท้อนความเคารพในครอบครัว

ขนทรายเข้าวัด: นิยมมากในพื้นที่ชนบท

ละเล่นพื้นบ้าน เช่น ยิงหนังสติ๊ก แข่งเรือ หรือปั่นจักรยาน: แสดงถึงความรักและสามัคคีในชุมชน